مطالعه تأثیر پرایمینگ بذر بر رشد گیاهچه جو (hordeum vulgare l.) تحت تنش شوری در محیط فیتوژل

پرایمینگ بذر یکی از راهکارهای مقابله با تنش های محیطی است. تنش شوری یکی از مهم ترین تنش های محیطی بشمار می رود. به منظور بررسی تأثیر پرایمینگ بذر بر رشد گیاهچه­ های جو تحت تنش شوری، دو آزمایش انجام شد. آزمایش اول به صورت فاکتوریل و در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار انجام شد. تیمارها شامل دو رقم جو (یوسف و ماکویی) و چهار سطح پرایمینگ با نیتروژن (2، 4، 6 و 8 گرم نیتروژن خالص بر لیتر از منبع اوره)، هیدروپرایمینگ و شاهد (بدون پرایم) بود. در آزمایش اصلی، پرایمینگ با نیتروژن 2 در هزار به همراه تیمارهای هیدروپرایمینگ (بهترین تیمارها از آزمایش اولیه) و شاهد (بدون پرایم) مورداستفاده قرار گرفتند. سطوح تنش شوری صفر، 100، 200 و 300 میلی مولار حاصل از کلرید سدیم در مراحل تهیه فیتوژل اعمال شد و هر رقم در یک آزمایش فاکتوریل مجزا در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی با سه تکرار بررسی گردید. نتایج آزمایش اول نشان داد که پرایمینگ بذر موجب افزایش معنی­ دار طول ریشه­ چه، طول ساقه­ چه و شاخص ویگور گیاهچه شد و در مقابل مدت زمان رسیدن به 50 درصد جوانه ­زنی را کاهش داد. با افزایش غلظت نیتروژن از 2 در هزار، تفاوت آماری در اکثر صفات مشاهده نشد و در برخی موارد اثر منفی بر صفات اندازه ­گیری شده داشت. نتایج آزمایش دوم نشان داد که اثر مثبت و معنی­دار دو تیمار پرایمینگ موردنظر بر صفات طول ساقه ­چه، وزن تر و خشک ساقه­ چه، سطح سبز، طول و حجم ریشه­ چه، وزن­ تر و خشک ریشه ­چه در سطوح مختلف تنش شوری در رقم ماکویی بود. در رقم یوسف، به جز حجم ریشه­ چه، پرایمینگ بذر به طور معنی­داری سایر صفات موردبررسی را بهبود داد. دو رقم جو واکنش یکسانی به پرایمینگ بذر نشان ندادند. هیدروپرایمینگ و پرایمینگ با نیتروژن 2 در هزار در رقم یوسف با افزایش شوری تا 300 میلی مولار باعث افزایش معنی­دار صفاتی همچون طول ساقه­ چه، سطح سبز، وزن تر و خشک ساقه­ چه و وزن تر ریشه­ چه نسبت به شاهد شد. درحالی که تأثیر مثبت و قابل توجه پرایمینگ بذر در رقم ماکویی تا سطح شوری 200 میلی مولار و در صفات طول ساقه­ چه، وزن تر ساقه ­چه و وزن تر ریشه­ چه به ترتیب 11، 8 و 19 درصد بود.